Połączenia gwintowe
Podstawowe pojęcia
Gwint- Jest to rowek nacięty wzdłuż linii śrubowej, na powierzchni walcowej lub stożkowej wałka (w przypadku gwintów zewnętrznych) lub otworu (w przypadku gwintów wewnętrznych).Podstawowe parametry gwintów:
1. Ze względu na pomiar:
d - średnica gwintu (jest to średnica okręgu opisanego na zewnętrznych wierzchołkach gwintu w prostopadłym przekroju poprzecznym śruby. Średnica ta odpowiada wewnętrznej średnicy D nakrętki).
P - skok gwintu (odległość pomiędzy wierzchołkami gwintu w przekroju wzdłużnym śruby lub nakrętki).
R - zaokrąglenie szczytu i dna bruzdy gwintu (w gwintach trójkątnych unika się pozostawiania ostrych krawędzi szczytu gwintu jak i bruzdy gwintu, gdyż powoduje to spiętrzenie naprężeń w obszarze takiego karbu. Promień R typowo wynosi około jedną dziesiątą część skoku gwintu (R ok. 0.1 * P)
α - kąt zarysu, są to powstałe występy oraz bruzdy, które możemy zaobserować na płaszczyźnie, która przechodzi przez oś gwintu.
Zarysy gwintu: a) trójkątny, b) trapezowy symetryczny, c) trapezowy niesymetryczny, d) prostokątny, e) okrągły
2. Ze względu na kształt
3. Ze względu na przeznaczenie:
4. Ze względu na umiejscowienie
5. Ze względu na skok:
6. Ze względu na sposób skręcania
Definicje podstawowych rodzajów gwintów używanych w pneumatyce oraz hydraulice siłowej:
Gwint metryczny - jest podstawowym znormalizowanym gwintem złącznym wg normy ISO. Jego zaletą jest duża wytrzymałość ze względu na duży kąt gwintu. Wadami tego gwintu są: -niedokładne osiowanie-niska sprawność
Kąt zarysu gwintu metrycznego wynosi 60 st.
Przykładowe oznaczenie gwintu: M12x1,5 – Gwint metryczny o średnicy walca 12 mm i skoku 1,5mm.
Gwinty calowe:
Gwint walcowy (oznaczenie: G lub BSPP) - rodzaj gwintu nacinany na rurach i elementach je łączących. Gwinty te są opisane w normie PN-79/M-02030. Średnice gwintu podaje się w calach według powyższej normy.
Gwint rurowy walcowy – jest gwintem trójkątnym. Stosowany głównie do łączenia przewodów rurowych. Jest to gwint calowy drobnozwojowy o kącie zarysu gwintu 55st. Jako średnicę gwintu d podajemy średnicę otworu rury z gwintem zewnętrznym (w calach).
Gwint stożkowy (oznaczenie R lub BSPT) – powstaje podobnie jak gwint walcowy z tą różnicą, że jest nacinany na powierzchni stożka. Kąt zarysu gwintu wynosi jak wyżej, 55st. Gwinty stożkowe stosowane są do łączenia przewodów rurowych wodnych, paliwowych, smarowych itd. Zapewniają one szczelność połączenia bez stosowania dodatkowych uszczelnień, ewentualnie stosuje się uszczelnienia z konopii lub teflonowe. Podobnym gwintem do gwintu R jest gwint NPT, z tą różnicą, że kąt zarysu gwintu NPT wynosi 60st.
Wybrane oznaczenia gwintów:ACME - gwint trapezowy symetryczny,
BSF – gwint calowy Whitwortha, drobnozwojny,
BSW – gwint calowy Whitwortha, zwykły,
E – gwint Edisona, elektrotechniczny,
G (lub BSPP) – gwint rurowy Whitwortha, walcowy,
M – gwint metryczny zwykły i drobnozwojny,
NC - gwint specjalny elektryczny
NPT – gwint rurowy Briggsa, stożkowy
Pg – gwint specjalny instalacyjny, pancerny,
R (lub BSPT) – gwint rurowy Whitwortha, stożkowy, zewnętrzny,
Rc – gwint rurowy Whitwortha, stożkowy, wewnętrzny,
Rd – gwint okrągły,
Rp – gwint rurowy Whitwortha, walcowy wewnętrzny,
S – gwint trapezowy niesymetryczny,
Tr – gwint trapezowy symetryczny,
UN – gwinty zunifikowane o skoku uprzywilejowanym,
UNC – gwint calowy, zunifikowany, zwykły,
UNEF – gwint calowy, zunifikowany, bardzo drobnozwojny,
UNF – gwint calowy, zunifikowany, drobnozwojny,
UNS – gwinty zunifikowane specjalne,
Ven, Vg – gwint wentylowy,
W – gwint stożkowy do zaworów gazowych.
