Amortyzacja - jest to spadek prędkości ruchu tłoka siłownika, w jego skrajnych położeniach. Możemy podzielić ją na: stałą lub zmienną. | Amortyzacja mechaniczna - jest to efekt uzyskiwany poprzez zwiększenie tarcia elementu lub przy stosowaniu innych elementów sprężystych. | Amortyzacja pneumatyczna - uzyskuje się ją poprzez dławienie natężenia przepływu czynnika przy wyjściu z siłownika. | Bar - jednostka ciśnienia, stosowana jest przy określaniu ciśnień płynów i gazów. Pozostałe jednostki ciśnienia w układzie SI: 0,1 MPa = 1 bar = 100 000 Pa. | Blok funkcjonalny - zespół elementów, które w danym układzie pełnią określoną funkcję np. napędową lub sterującą. Pozwalają rozbudować układ dając dodatkowe kombinacje połączeń. | Blok zaworowy - zespół przystosowany do montażu zaworów pneumatycznych lub hydraulicznych. Dzięki zgrupowanym połączeniom zasilania, odpowietrzania i możliwości montażu, pozwala zmniejszyć ilość indywidualnych przyłączy. Daje również przewagę w postaci ograniczonych gabarytów i większych możliwości serwisowych, np. uszkodzonego zaworu. | Blokowa lub kanapkowa zabudowa zaworów - jest to specyficzna zabudowa zaworów pneumatycznych i hydraulicznych, która pozwala na skoncentrowanie zasilania, powietrza upustowego oraz zasilania elektrycznego dla sterowania. Redukuje to ilość przyłączy indywidualnych co pozwala zaoszczędzić dużą ilość przewodów, przyłączy i połączeń zasilania. | Charakterystyka przepływowa - proporcja natężenia przepływu czynnika roboczego (powietrza lub oleju) przez element układu do wartości spadku ciśnienia na tym elemencie, oblicza się ją dla określonych wartości ciśnienia przed i za elementem. | ![]() |
![]() |
![]() |
Ciśnienie nominalne - określone badaniami ciśnienie, które gwarantuje poprawną pracę elementu w wymaganym czasie użytkowania i dla określonej liczby cykli. | Ciśnienie otwarcia - jest to wartość ciśnienia wejściowego, która umożliwia przepływ czynnika przez zawór. | Ciśnienie przełączania - jest to wartość ciśnienia wejściowego przy którym następuje zmiana stanu pneumatycznego elementu dwupołożeniowego. | Ciśnienie sterowania - jest to wartość ciśnienia występująca w układzie potrzebna do prawidłowego sterowania tym układem. | Cykl - powtarzająca się regularnie sekwencja zdarzeń, zgodna z określonym algorytmem np. cykl pracy siłownika. | Cylinder - jest to element układów hydraulicznych w którym następuje zamiana energii ciśnienia oleju lub emulsji na energię mechaniczną. Składa się z tłoka z tłoczyskiem oraz cylindrycznego korpusu. | Czas przełączania - jest to czas w którym po zainicjowaniu wzrostu ciśnienia nastąpi przełączenie elementu sterującego. Rozróżnia się czas włączenia i czas wyłączenia. | Częstotliwość - jest to liczba cykli występujących w danej jednostce czasowej. W układzie SI wyróżniono jednostkę herc (Hz), jest to wystąpienie jednego cyklu w ciągu 1 sekundy. | Czujnik pneumatyczny - jest to element układów pneumatycznych i hydraulicznych, który odpowiada za wykrycie i przekazanie zmiany ciśnienia w układzie oraz pokazanie zmian wartości mierzonej. | Dławik - jest to element powodujący zmniejszenie ciśnienia podczas przepływu czynnika roboczego. | Dwudrogowy zawór - charakteryzuje się możliwością rozdzielenia medium na dwie drogi przepływu. |
Dwupołożeniowy zawór − pozwala regulować przepływ czynnika przez zmianę dwóch położeń sterowanych. Zawory te podzielić można ze względu na ilość dróg, najczęściej są to: − 2/2 − dwudrogowe, dwupołożeniowe − 3/2 − trzydrogowe, dwupołożeniowe − 4/2 − czterodrogowe, dwupołożeniowe − 5/2 − pięciodrogowe, dwupołożeniowe − 5/3 − pięciodrogowe, dwupołożeniowe |
Dzielnik przepływu - jest to zawór sterujący przepływem czynnika roboczego. Dzieli strumień wejściowy na dwa strumienie wyjściowe o ustalonym i niezależnym od obciążenia stosunku natężenia przepływu. | Elektromagnes - element sterowniczy w którym zmiana wielkości napięcia prądu elektrycznego powoduje przesterowanie. | Elektromagnes dwustronnego działania - element sterowniczy wyposażony w dwie cewki za pomocą których przyjmuje dwa lub trzy położenia. Przesterowanie następuje przez zasilenie odpowiedniej cewki prądem elektrycznym. | Elektromagnes jednostronnego działania - element sterowniczy wyposażony w jedną cewkę, przyjmujący dwa położenia, przesterowanie następuje za pomocą zasilania cewki prądem elektrycznym. | Element filtracyjny - wkład wymienny lub stały filtra, który poprzez porowatą strukturę zatrzymuje zanieczyszczenia z czynnika roboczego o określonej wielkości. Wielkość zanieczyszczeń mierzona jest w mikronach (μm). | Element pneumatyczny - pojedyncza lub złożona jednostka konstrukcyjna będąca elementem funkcjonalnym układu pneumatycznego lub hydraulicznego, np.: siłownik, cylinder, silnik, pompa, zawór. | Element sterowniczy - mechanizm przekazujący sygnał sterujący do elementu odpowiedzialnego za przełączanie, może to być: dźwignia, rolka lub elektromagnes. | Element wykonawczy - jednostka w której zachodzi przetworzenie energii ciśnienia medium na energię mechaniczną, np.: silnik lub siłownik. | ![]() |
![]() |
Histereza - jest to różnica wielkości parametru charakteryzującego dany układ występująca w jednym cyklu pracy tego układu. Wyraża się ją w procentach sygnału nominalnego. Zazwyczaj podawana jest wielkość maksymalna. | Klasa czystości - jest to oznaczenie stanu zanieczyszczenia medium według ściśle określonych parametrów. Są nimi trzy główne zanieczyszczenia: ciała stałe, woda i olej. Klasa zanieczyszczenia substancjami stałymi, klasa zawodnienia i klasa zaolejenia. Oznaczenie klasy składa się z trzech cyfr, w przypadku gdy klasa nie jest określona zastępuje się cyfrę poziomą kreską. | ![]() |
Mocowanie siłownika - rozróżniamy mocowania: boczne - na płaszczyźnie równoległej do osi siłownika (kątowe, wspornik kątowy), na otworach gwintowanych w pokrywie siłownika, na łapach, poprzeczne, na płaszczyźnie prostopadłej do osi siłownika np.: na uchu, kołnierzowe, na końcówce tłoczyska z uchem, gwintowe, ściągami, przegubowe, umożliwiające ruch kątowy siłownika np.: widełkowe, na czopach, na sworzniu, na łożysku. | Natężenie przepływu - proporcja ilości płynu (masy lub objętości) przepływającej przez światło przekroju poprzecznego drogi przepływu, w czasie który potrzebny jest na jego pokonanie. | Pierścień uszczelniający - uszczelka pierścieniowa (spoczynkowa lub ruchowa). Wyróżniamy uszczelnienia o przekrojach: kołowym, kwadratowym, prostokątnym lub w kształcie litery U, V, W, X. Najpopularniejsza uszczelka o przekroju kołowym zwana jest oringiem. | Pierścień zgarniający - uszczelnienie zastosowane na tłoczysku w celu ochrony wnętrza siłownika przez zanieczyszczeniami z zewnątrz układu. | Pneumatyczne elementy logiczne - elementy układu pneumatycznego realizujące funkcje logiczne, ″AND″ lub ″OR″ | Podciśnienie - jest to ciśnienie o wartości niższej od ciśnienia występującego w otoczeniu, panuje na określonym, niewielkim obszarze. | Pokrywa przednia - element konstrukcyjny siłownika pneumatycznego i hydraulicznego przez którą przechodzi tłoczysko. Zazwyczaj w pokrywie znajdują się gwintowane przyłącza zasilające. | Pokrywa tylna - element konstrukcyjny siłownika pneumatycznego i hydraulicznego, przeciwległa do pokrywy przedniej. Zazwyczaj w pokrywie znajdują się gwintowane przyłącza zasilające. | Położenie normalne zaworu - jest to położenie zaworu w którym sygnał sterujący nie działa na element przełączający. | ![]() |
Próżnia - stan gazu otoczenia charakteryzujący się bardzo niskim ciśnieniem. | Przełącznik obiegu - element logiczny wykonujący funkcję logiczną -OR-, posiada dwa wejścia i jedno wyjście. | Przemiennik pneumatyczno − hydrauliczny - element łączący układ pneumatyczny z hydraulicznym. Przetwarza ciśnienie sprężonego powietrza na ciśnienie cieczy (oleju lub emulsji). | ![]() |
Regulacja prędkości ruchu siłownika - przy wykorzystaniu zaworów dławiąco zwrotnych można wpłynąć na prędkość ruchu siłownika. Zawory możemy stosować na przewodach doprowadzających lub odprowadzających powietrze z siłownika. Prędkość pracy siłownika zwiększa się, gdy zmniejszamy dławienie. | Silnik pneumatyczny - element układu pneumatycznego, który przetwarza ciśnienie sprężonego powietrza na energię mechaniczną ruchu obrotowego. Zalety silników pneumatycznych: wytrzymałość na przeciążenia, łatwość zatrzymania silnika, płynna regulacja obrotów oraz łatwość osiągnięcia wysokich obrotów. | ![]() |
Siłownik dwustronnego działania - element wykonawczy układów pneumatyki i hydrauliki siłowej (cylinder) w którym ruch tłoczyska w obie strony powodowany jest podaniem medium o określonym ciśnieniu. | Siłownik jednostronnego działania - element wykonawczy układów pneumatyki i hydrauliki siłowej (cylinder) w którym ruch tłoczyska w jedną stronę powodowany jest podaniem medium o określonym ciśnieniu, a ruch w drugą stronę np. za pomocą sprężyny. | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Siłownik tandem - element układów pneumatycznych złożony z dwóch siłowników o tej samej średnicy, połączonych szeregowo. Działanie oparte jest o wspólne tłoczysko, które sumuje siłę obydwóch siłowników. | Siłownik zderzakowy - jest to siłownik ciągnący jednostronnego działania. Charakteryzuje go mały skok i wzmocniona konstrukcja. W położeniu spoczynkowym pełni role zderzaka, zatrzymuje elementy na linii produkcyjnej. Podłączenie zasilania powoduje wsunięcie tłoczyska i zwolnienie zderzaka. | Skok - jest to odległość pomiędzy skrajnymi położeniami tłoka w siłowniku, określa się go w milimetrach. | ![]() |
Spadek ciśnienia - jest to różnica ciśnień na wejściu i wyjściu układu. | Sprzężenie zwrotne pneumatyczne - jest to oddziaływanie sygnałów pomiędzy wyjściem a wejściem z układu, które wykorzystuje sygnał pneumatyczny. | ![]() |
Sterowanie mechaniczne - jest to sterowanie za pomocą: popychaczy, rolek, sprężyn. | Sterowanie pneumatyczne - jest to sterowanie odbywające się za pomocą zmiany ciśnienia medium w elemencie sterującym, odbywa się poprzez: wzrost lub spadek ciśnienia, różnicę ciśnień, wykorzystanie wzrostu ciśnienia, wykorzystanie spadku ciśnienia. | Sterowanie siłą mięśni - jest to sterowanie za pomocą siły mięśni, poprzez: przycisk, pedał, dźwignie. | Sterowanie zaworu - jest to uruchomienie zaworu, które powoduje zmianę położenia elementu przełączającego. | Stopnie ochrony - określane klasą zabezpieczenia IP, oznacza poziom zabezpieczenia przed dostępem osób i obiektów stałych do wnętrza urządzenia oraz stopień zabezpieczenia wyposażenia przed szkodliwym działaniem wody. | ![]() |
Średnica siłownika - określa średnicę wewnętrzną tulei siłownika. | ![]() |
Układ (pneumatyczny lub hydrauliczny) - zespół połączonych elementów spełniających określoną funkcję wykonawczą, poprzez przekazywanie energii i sygnałów sterujących przy pomocy danego medium (powietrze, olej, emulsja). | Uszczelnienie - element lub jednostka konstrukcyjna gwarantująca szczelność połączenia pomiędzy połączonymi elementami układu. Zapewnia również ochronę przed dostaniem się zanieczyszczeń. | Wskaźnik - element służący kontroli pracy układów pneumatycznych i hydraulicznych, który w chwili pojawienia się sygnału ciśnieniowego włącza sygnalizator optyczny lub przekazuje sygnał elektryczny. | Wyłącznik krańcowy - element sygnalizujący osiągnięcie położenia skrajnego przez element ruchomy urządzenia. Działa jako zabezpieczenie przed nadmiernym przemieszczeniem. | ![]() |
![]() |
![]() |
Zawór bezpieczeństwa - jest to element zabezpieczający poprzez określenie ciśnienia dopuszczalnego w układzie. | ![]() |
Zawór dławiący - jest to element sterujący natężeniem przepływu czynnika roboczego. | Zawór normalnie otwarty NO - w położeniu normalnym, bez zasilania następuje przepływ medium przez zawór. | Zawór normalnie zamknięty NZ - w położeniu normalnym, bez zasilania nie następuje przepływ medium, przepływ przez zawór jest zablokowany. | ![]() |
Zawór rozdzielający - jest to element który steruje drogą i kierunkiem przepływu czynnika roboczego w układzie. Przesterowanie powoduje zmianę położenia roboczego, które odpowiada różnym połączeniom dróg przepływu. Zawory rozdzielające możemy podzielić na: suwakowe, płytkowe lub grzybkowe. | ![]() |